Święto Wojska Polskiego zostało ustanowione na mocy ustawy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Nawiązuje ono bezpośrednio do przedwojennego Święta Żołnierza, upamiętniającego zwycięstwo Polaków w Bitwie Warszawskiej podczas wojny polsko-bolszewickiej z 1920 r. Tego dnia szczególnie warto pamiętać o żołnierzach, którzy walczyli na wszystkich frontach II wojny światowej.
Święto Wojska Polskiego jest obchodzone w dniu 15 sierpnia nieprzypadkowo. Celem jest upamiętnienie jednej z najważniejszych batalii we współczesnej historii, czyli kontrofensywy Polaków w Bitwie Warszawskiej. Operacja wyparcia bolszewików, która trwała w dniach 13–25 sierpnia 1920 r., de facto zatrzymała marsz Sowietów na zachód kontynentu i pokrzyżowała im plany podboju Europy. Kluczowe było kontruderzenie znad Wieprza pod dowództwem marszałka Piłsudskiego. Polacy zdawali sobie sprawę ze znaczenia tego rozstrzygnięcia, dlatego na mocy rozkazu gen. Stanisława Szeptyckiego z 1923 r. dzień 15 sierpnia ustanowiono Świętem Żołnierza. Etos żołnierzy jako obrońców wartości, pokoju i gwarantów bezpieczeństwa umacniał się przez całe dwudziestolecie międzywojenne, również w sierpniu 1939 r., a oficjalne obchody święta z reguły były imponujące – obejmowały m.in. przegląd wojsk i parady uliczne w większych miastach garnizonowych.
Co ciekawe, 15 sierpnia świętowano już w I połowie XIX w., w czasach Księstwa Warszawskiego. Okazją były urodziny Napoleona Bonapartego, które traktowano jako nieformalne święto polskiej armii. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w latach 1919–1923, świętem wojskowych był dzień 6 sierpnia – na pamiątkę rozpoczęcia działań przez Pierwszą Kompanię Kadrową. Przez pierwsze lata po zakończeniu II wojny światowej, do 1947 r., kontynuowano obchody Święta Żołnierza 15 sierpnia. Przedwojenne święto nigdy nie zostało oficjalnie uchylone ani zniesione, jednak komunistyczne władze uznały, że stosowniejszą datą będzie 12 października, czyli upamiętnienie bitwy pod Lenino, którą stoczyła z Niemcami 1. Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Do obchodów 15 sierpnia i upamiętnienia Bitwy Warszawskiej powrócono w 1992 r., już po upadku rządów komunistycznych w Polsce.
Do wspólnego świętowania zaprasza Gmina Maków Podhalański. 15 sierpnia o godzinie 15:00 przy Pomniku Ofiar Zagórza na Makowskiej Górze rozpoczną się uroczystości z okazji Święta Wojska Polskiego pod patronatem Burmistrza Makowa Podhalańskiego.
Wydarzenie rozpocznie msza święta o godzinie 15:15, następnie o godzinie 16:00 odbędzie się Apel Pamięci Ofiar Zagórza. O 16:10 odczytana zostanie lista legionistów z Ziemi Makowskiej. Po zakończeniu części oficjalnej organizatorzy zapraszają do udziału w spotkaniu integracyjnym.
Organizatorami wydarzenia są: Burmistrz Makowa Podhalańskiego, Związek Kombatantów RP, Oddział Babiogórski Związku Podhalan w Makowie Podhalańskim oraz OSP Maków Centrum.
Pomnik Ofiar Zagórza powstał, aby upamiętnić wszyskie osoby, które zginęły z rąk hitlerowców 4 kwietnia 1944 r. Egzekucja została wykonana na 42 mieszkańcach osiedla Zagórze za pomoc partyzantom. Miał to być przykład dla pozostałych mieszkańców regionu, którzy mogliby również chcieć pomagać wbrew nakazom Niemców.
Tego dnia zniszczono osiedle i spalono domy. Pacyfikacji dokonał oddział 180 żandarmów i funkcjonariuszy Gestapo pod dowództwem Arnolda Sehmischa. Zginął wówczas partyzant - starszy sierżant Henryk Kowalczyk oraz rodzina Emanuela Koziny. 17 osób rozstrzelano w wąwozie w Juszczynie, 6 wywieziono do willi "Palace" - siedziby Gestapo w Zakopanem i zamordowano. Pogrzebano również osoby zastrzelone za ukrywanie broni.
Źródło: UG Maków Podhalański/Muzeum II Wojny Światowej
Foto: Sejm RP