„Ignis”, czyli „ogień” - to oficjalna nazwa polskiej misji technologiczno-naukowej na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Jest to wielka szansa dla polskiego sektora kosmicznego na budowanie unikalnych kompetencji i przyspieszenie komercjalizacji technologii kosmicznych – podkreślił minister rozwoju i technologii Krzysztof Paszy.
Polska misja będzie częścią misji Ax-4, w której udział weźmie dr Sławosz Uznański, wybrany - po trwającym rok procesie selekcji – do rezerwy astronautów ESA w listopadzie 2022 r. Pokonał ponad 22 tys. konkurentów. Od 1 września 2023 r. jest astronautą projektowym ESA. AX-4 będzie drugą komercyjną misją załogową z udziałem astronauty projektowego ESA. Misja jest finansowana przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Projekt jest realizowany we współpracy z ESA. W trakcie trwania misji dr Uznański przeprowadzi kilkanaście eksperymentów technologiczno- naukowych zaproponowanych przez polskie firmy i instytucje. Astronauta projektowy ESA będzie pełnił funkcję specjalisty misji pod dowództwem Peggy Whitson – dyrektor ds. lotów załogowych w Axiom Space i byłej astronautki NASA. Dr Sławosz Uznański będzie drugim Polakiem w kosmosie, a pierwszym, który poleci na Międzynarodową Stację Kosmiczną.
Podczas misji, załoga będzie prowadzić badania w warunkach mikrograwitacji, dotyczące m.in. zdrowia astronautów, mikrobiomu, nowych materiałów oraz technologii, w tym wykorzystania sztucznej inteligencji. Zaangażuje się również w działania edukacyjne.
- Misja „Ignis” to przełomowe wydarzenie nie tylko dla naszego sektora kosmicznego. Trzynaście polskich eksperymentów z zakresu technologii, biologii, medycyny i psychologii, przygotowanych przez polskich naukowców i inżynierów – otworzy nowe możliwości dla polskich badań, a w dłuższej perspektywie zwiększy konkurencyjność Polski na arenie międzynarodowej. Polski astronauta projektowy ESA dr Sławosz Uznański będzie drugim Polakiem w kosmosie i tym samym najlepszym ambasadorem polskiej nauki i przemysłu, a także inspiracją dla następnych pokoleń – mówi prof. Grzegorz Wrochna, prezes Polskiej Agencji Kosmicznej.
Chcąc podkreślić narodowy wymiar wyprawy, polski astronauta zabiera ze sobą wyjątkowy zestaw przedmiotów, które nawiązują do kluczowych osiągnięć Polski w nauce, kulturze i historii. Te symbole narodowej tożsamości dowodzą, że misja to nie tylko innowacje technologiczne, ale także dziedzictwo, które łączy pokolenia.
Flaga Polski
Trudno o bardziej narodowy symbol dla każdego kraju niż flaga. Dlatego na pokład ISS poleci biało-czerwona flaga, którą na miejscu dumnie będzie prezentował Sławosz Uznański-Wiśniewski. Nie jest to pierwszy raz, kiedy polskie barwy narodowe znajdą się kosmosie, ponieważ już w 1974 r. nasza flaga poleciała na Księżyc w ramach misji Apollo 17.
Oryginalna naszywka z misji gen. Mirosława Hermaszewskiego
Szczególne znaczenie ma oryginalna naszywka z misji Sojuz 30, którą nosił na skafandrze generał Mirosław Hermaszewski. Dzięki uprzejmości Centrum Badań Kosmicznych PAN ten historyczny artefakt znajdzie się na pokładzie ISS, symbolicznie łącząc dwie misje – pierwszą i najnowszą polską obecność na orbicie.
Polski wkład w naukę reprezentować będą pamiątki związane z dwiema wybitnymi postaciami światowego formatu: Mikołajem Kopernikiem i Marią Skłodowską-Curie.
„De revolutionibus” Mikołaja Kopernika
Znaczenie polskiej myśli naukowej zostanie podkreślone poprzez udostępniony przez Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku diagram wiernie skopiowany z wiekopomnego dzieła, prezentujący heliocentryczny model świata, który zmienił postrzeganie miejsca Ziemi w kosmosie. Będzie to nawiązanie do dziedzictwa polskiego astronoma i jego rewolucyjnych odkryć, które zapoczątkowały nową erę w astronomii.
Pamiątki związane z Marią Skłodowską-Curie
W przestrzeń kosmiczną trafią również pamiątki z Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Faksymile pierwszej strony rozprawy doktorskiej dwukrotnej zdobywczyni nagrody Nobla oraz pocztówka „cegiełka”. Dochód z jej sprzedaży miał zasilić budowę Instytutu Radowego w Warszawie. Warto dodać, że stworzenie takiej instytucji było marzeniem wybitnej polskiej uczonej, czemu dała wyraz adnotacją na pocztówce: „Mojem największem życzeniem jest powstanie Instytutu Radowego w Warszawie. Maria Skłodowska Curie”.
Sól z Wieliczki
Kolejny punkt na liście to bryłka soli kamiennej o wymiarach ok. 5×5 cm, przekazana przez Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. Bryłka pochodzi z kopalni soli w Wieliczce – jednego z najstarszych wciąż czynnych obiektów górniczych na świecie, wpisanego na pierwszą listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Bursztyn znad bałtyckiej plaży
W kosmos poleci również nazywany „złotem północy” – doceniany na całym świecie ze względu na swoje piękno – naturalnie przezroczysty, jasnożółty, bursztyn z sobieszewskiej plaży. Ten cenny dar natury pochodzi ze zbiorów Muzeum Bursztynu w Gdańsku.
Mazurek Fryderyka Chopina
W locie na ISS nie może zabraknąć elementów kultury i sztuki. Na ISS znajdzie się rękopis „Mazurka As-dur” Fryderyka Chopina – kompozytora, którego muzyka od wieków porusza serca ludzi na całym świecie. Dzięki Narodowemu Instytutowi Fryderyka Chopina w Warszawie, obecność jego dzieła na orbicie będzie symbolicznym przypomnieniem o duchu polskiej kultury, który przekracza granice i epoki.
Twórczość Wisławy Szymborskiej
W kosmosie będzie również poezja i to ta z noblowskiej półki. Polecą znajdujące się w zbiorach Fundacji Wisławy Szymborskiej dwa wiersze polskiej noblistki: „Radość pisania” i „Sto pociech”: wiersze uniwersalne i ponadczasowe, tłumaczone na kilkadziesiąt języków i znane czytelnikom poezji w wielu zakątkach naszego globu.
Krajka
Na orbicie nie zabraknie także elementu ludowego. Za sprawą Państwowego Muzeum Etnograficznego
w Warszawie na ISS poleci krajka – fragment tkaniny w formie bransoletki, o tradycyjnych wzorach ludowych. Pochodzi ona z centralnej Polski i reprezentuje region opoczyński – jeden z czterech regionów etnograficznych województwa łódzkiego. Krajkę zdobi charakterystyczny, barwny motyw, typowy dla polskiego wzornictwa ludowego.
Polskie litery
Jednym z najbardziej oryginalnych elementów zestawu są polskie litery zawierające znaki diakrytyczne – ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż. To hołd dla języka polskiego, jednego z najważniejszych elementów narodowej tożsamości, który mimo historycznych zawirowań przetrwał i rozwija się do dziś.
Plakat IGNIS autorstwa Andrzeja Pągowskiego
Równie ważnym przedmiotem jest plakat misji IGNIS autorstwa Andrzeja Pągowskiego – artysty, który
w 1978 roku stworzył plakat upamiętniający lot gen. Hermaszewskiego. Po 47 latach jego nowa praca trafi w kosmos, tworząc most między przeszłością a przyszłością polskiej eksploracji kosmosu.
Polska misja technologiczno-naukowa na Międzynarodową Stację Kosmiczną to nie tylko technologiczny sukces, ale również okazja do podkreślenia polskiej tożsamości na arenie międzynarodowej. Każdy z tych przedmiotów niesie ze sobą wyjątkową historię, a ich obecność na ISS symbolizuje wkład Polski w światową eksplorację kosmosu.
Po zakończeniu misji przedmioty wrócą do Polski, gdzie trafią do muzeów i instytucji, które je udostępniły, stając się świadectwem tej historycznej chwili. To nie tylko symboliczne przypomnienie o bogatej historii
i kulturze Polski, ale także inspiracja dla przyszłych pokoleń, by sięgać gwiazd – dosłownie i w przenośni.
Dzięki misji IGNIS polska tożsamość narodowa znajdzie się na orbicie, potwierdzając, że Polska nie tylko patrzy w gwiazdy, ale także odgrywa aktywną rolę w ich eksploracji.
Misja IGNIS realizowana w ramach misji Ax-4, to wynik porozumienia dotyczącego przygotowania
i przeprowadzenia polskiej misji technologiczno-naukowej na ISS, podpisanego 4 sierpnia 2023 r. przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii i ESA.
Start misji Ax-4 planowany jest nie wcześniej niż w maju 2025 r. z NASA Kennedy Space Center na Florydzie. Astronauci spędzą na ISS około 14 dni, realizując eksperymenty naukowe i testy nowych technologii w warunkach mikrograwitacji. Na ISS załogę wyniesie rakieta Falcon 9 z załogową kapsułą Dragon od SpaceX. W skład załogi oprócz Polaka wchodzą: Amerykanka Peggy Whitson, Hindus Shubhanshu Shukla oraz Węgier Tibor Kapu.
Źródło/foto: Polska Agencja Kosmiczna
