Na XLI sesji Rady Powiatu Suskiego wręczono nagrody za działalność w dziedzinie kultury.
Jednym z punktów środowej sesji Rady Powiatu było wręczenie Nagród Starosty Suskiego za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego oraz honorowego tytułu „Mecenas Kultury Powiatu Suskiego za rok 2017".
Sylwetki nagrodzonych przedstawił Janusz Kociołek - Naczelnik Wydziału Kultury, Kultury Fizycznej, Turystyki i Promocji.
Nagrody wręczali starosta suski Józef Bałos oraz Ryszard Hadka przewodniczący Rady Powiatu Suskiego i jego zastępca Tomasz Spannbauer.
Honorowy tytuł „Mecenas Kultury Powiatu Suskiego” otrzymał Skansen w Sidzinie – Muzeum Kultury Ludowej.
Początki skansenu w Sidzinie sięgają 1963 r., kiedy na malowniczo położonym terenie na roli Bińkówka w Sidzinie oddano do zwiedzania pierwszy budynek, którym była zabytkowa chałupa Banasików z 1807 r., przeniesiona tu z Sidzinki Małej. Głównym inicjatorem założenia skansenu i jego wieloletnim, zasłużonym kustoszem był Adam Leśniak. Obecnie na terenie zespołu znajduje się osiem obiektów, pochodzących z różnych części Sidziny oraz okolicznych miejscowości. Poza wspomnianą chałupą Banasików są to: chałupa Anny Kozioł z 1901 r., chałupa wójta Maja z końca XVIII w., chałupa Gałki z końca XIX w., spichlerz z 1897 r., kuźnia z końca XIX w., młyn wodny z początku XX w., dzwonnica loretańska z 1937 r.
Nowo powstały skansen funkcjonował przez niemal pół wieku jako Oddział Orawskiego Parku Etnograficznego. Od 2009 r. jest samorządową instytucją kultury gminy Bystra-Sidzina i funkcjonuje pod nazwą Skansen w Sidzinie – Muzeum Kultury Ludowej. Realizując zadania statutowe, muzeum gromadzi, przechowuje, konserwuje i udostępnia zbiory z dziedziny etnografii, sztuki ludowej, architektury i budownictwa ludowego obszaru należącego etnicznie do Babiogórców i Kliszczaków. Skansen jest także organizatorem licznych warsztatów i zajęć edukacyjnych.
Skansen w Sidzinie – Muzeum Kultury Ludowej stanowi bardzo ważny punkt na mapie kulturalnej powiatu suskiego, mając istotne zasługi w działaniach na rzecz pielęgnowania dziedzictwa kulturowego Podbabiogórza. Wyraża się to nie tylko w prowadzonej na bieżąco przez placówkę ożywionej działalności edukacyjno-kulturalnej, ale także w licznych przedsięwzięciach mających na celu ochronę zabytkowej substancji.
M.in. w latach 2016-2018 na terenie skansenu przeprowadzono szereg prac konserwatorskich i rekonstrukcyjnych celem zabezpieczenia obiektów i eksponatów oraz przywrócenia funkcjonalności i użyteczności elementom infrastruktury drewnianej. Dzięki środkom pozyskanym w ramach projektu „SKANSENOVA – systemowa opieka nad dziedzictwem w małopolskich muzeach na wolnym powietrzu” wykonano nowe pokrycia dachowe z gontów na dwóch obiektach, zabezpieczono i zakonserwowano drewniane ściany i konstrukcje w trzech budynkach oraz wzbogacono ekspozycję elementami multimedialnymi i zabezpieczono teren skansenu monitoringiem i systemem antywłamaniowym.
Z kolei za sprawą pozyskania środków z Fundacji PZU na potrzeby projektu pn. „W kruszynce chleba tej najmniejszej, bajkowe prawie są czary – chleb w kulturze wsi” w 2017 r. uruchomiono w skansenie młyn gospodarczy oraz wzniesiono piec kuchenny przeznaczony do wypieku domowego chleba. W 2017 r. odrestaurowana także została Izba Pamięci, znajdująca się w spichlerzu, obchodząca w tym roku jubileusz 50-lecia istnienia w tym miejscu.
W ramach działalności edukacyjno-kulturalnej Skansen współdziałał ze Stowarzyszeniem Gospodyń „Sidzinianki” oraz Stowarzyszeniem „Tradycja i Natura Bystra-Sidzina” przy realizacji projektów: „Starsi młodszym, młodsi starszym – wymiana doświadczeń kulinarnych” oraz „Zioła w babiogórskiej tradycji, kulturze i obrzędach na przykładzie gminy Bystra-Sidzina”, corocznie organizuje też jarmarki i konkursy związane z tradycjami i obrzędowością ludową.
Zorganizowana przez Skansen w 2017 r., plenerowa lekcja historii, której głównym punktem było widowisko rekonstrukcyjne, prezentujące pacyfikację wsi przez Niemców w ostatnich dniach stycznia 1945 r. została uhonorowana wyróżnieniem Narodowego Instytutu Dziedzictwa w kategorii „Krajobraz dziedzictwa – dziedzictwo krajobrazu”.
Nagrody Starosty Suskiego za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego otrzymali:
Krystyna Listwan
Pani Krystyna Listwan urodziła się w 1935 roku w leśniczówce Chimry, w powiecie Wołożyn w województwie nowogródzkim dokąd z Suchej wyjechali jej rodzice. Ojciec Józef, legionista, był leśnikiem i został tam oddelegowany do pracy. W miarę beztroskie, dziecięce życie na kresach skończyło się dla Pani Krystyny wraz z wybuchem II wojny światowej i okupacją sowiecką. Prawdziwy dramat dla Pani Krystyny rozpoczął się 10 lutego 1940 roku, kiedy to została wraz z rodziną zesłana na Sybir. Przeżyli tam gehennę podobną tysiącom polskich zesłańców. Do Suchej, gdzie wciąż mieszkali dziadkowie, Pani Krystyna, wraz z mamą i bratem, wróciła 19 kwietnia 1946 roku. Po roku dołączył do nich ojciec, który w 1941 wstąpił do formowanej w ZSRR Armii Andersa i wraz z nią przeszedł szlak bojowy, biorąc udział m.in. w bitwie pod Monte Cassino. Dalsze drogi życia poprowadziły Panią Krystynę Listwan na Ziemie Odzyskane. Tam po ukończeniu studiów pracowała jako ichtiolog w Miliczu, a potem w ogrodzie zoologicznym we Wrocławiu. Do Suchej wróciła na stałe po przejściu na emeryturę.
Słowa: „My wróciliśmy, ale nie możemy zapomnieć o tych, którzy tam zginęli” były i są ważną częścią Jej życiowego credo. Pani Krystyna od wielu lat jest zaangażowana w działania upamiętniające tragiczne losy Polaków pod sowiecką okupacją. Dawanie świadectwa o tamtych czasach i przekazywanie wiedzy o, przez lata przemilczanych, kartach historii Pani Krystyna traktuje wielowymiarowo. Jedną z form takich działań są spotkania z młodzieżą, podczas których dzieli się wspomnieniami z uczniami i nauczycielami uczestnicząc także w uroczystych okolicznościowych apelach. Wiele takich spotkań odbyło się w szkołach Suchej Beskidzkiej i okolicznych miejscowości. Drugi wymiar ma charakter bardziej materialny. Pani Krystyna była inicjatorką i siłą sprawczą postawienia pomnika poświęconego: „Pamięci tysięcy polskich Sybiraków wywiezionych do Związku Radzieckiego w latach 1940 – 1956 zamordowanych i zmarłych w tajdze, tundrze i stepach bez mogił i tablic pamiątkowych. W 70 rocznicę czterech dużych zsyłek: 10 lutego, 13 kwietnia, 20 czerwca 1940 r. i 16 czerwca 1941 r. Ofiarom Katynia z kwietnia 1940. 96 ofiarom katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r.” Pomnik – obelisk postawiony został przy kościele parafialnym w Suchej Beskidzkiej, a jego uroczyste poświęcenie i odsłonięcie miało miejsce 12 czerwca 2010 roku.
Trzeci wymiar działań ma charakter dokumentacyjny. Pani Krystyna jest autorką publikacji:
„Pomnik pamięci ofiar Sybiru, Katynia, Smoleńska w Suchej Beskidzkiej”.
Jest też członkiem oddziału krakowskiego Związku Sybiraków.
Na wielkie wyrazy uznania zasługują działania podejmowane przez Panią Krystynę Listwan na rzecz pamięci historycznej, zwłaszcza o czasach okupacji sowieckiej i o tysiącach Polaków, którzy z syberyjskiego zesłania nigdy już nie wrócili do swojej ojczyzny. Pamięć historyczna buduje świadomość historyczną społeczeństw i narodową tożsamość. Pani Krystyna Listwan jest w to budowanie od wielu lat bardzo zaangażowana.
Oddział Babiogórski Związku Podhalan w Makowie Podhalańskim
Oddział Babiogórski Związku Podhalan działa od 24 marca 2007 roku, kiedy to odbyło się zebranie założycielskie zwołane przez grupę makowskich działaczy społecznych. Od tamtego czasu prezesem Oddziału jest Andrzej Sasuła a wiceprezesem Jan Suwaj. Kapelanem jest ks. prob. Tadeusz Różałowski. Swoją siedzibę i jednocześnie miejsce spotkań Oddział ma w „Gazdówce” w budynku parafialnym zwanym „Stodołą”. Oddział Babiogórski liczy obecnie około 80 członków. Od roku 2009 Oddział może poszczycić się posiadaniem sztandaru, który uroczyście poświęcony został 9 sierpnia tamtego roku przez Ks. Kard. Stanisława Dziwisza. Od tamtej pory Poczet Sztandarowy wraz z przedstawicielami Oddziału uczestniczą w licznych uroczystościach patriotycznych, kościelnych i kulturalnych na terenie gminy, powiatu i kraju. Biorą udział także w spotkaniach i zjazdach organizowanych przez Główny Zarząd Związku Podhalan w Polsce.
W ramach swojej działalności Oddział zajmuje się m.in.: edukacją regionalną podczas spotkań z młodzieżą, również z pokazami rękodzieła i nauką haftu i bibułkarstwa, współpracuje z twórcami ludowymi oraz stowarzyszeniami i instytucjami, a także z zespołami regionalnymi, głównie z zespołem „Babiogórzanie - Polana Makowska” i kapelą "Okowita".
Oddział organizuje szereg cyklicznych uroczystości i imprez: m.in. coroczną uroczystą Mszę Świętą na Makowskiej Górze, "Watrę pasterską", spotkania opłatkowe, kolędowania z gwiazdą i turoniem i współorganizuje z Oddziałem PTTK Sucha Beskidzka Rajd Koskowa Góra.
Nakładem Oddziału opublikowana został książka „Dobrze że jesteście” pod redakcją Jana Malagi, Andrzeja Sasuły i Jerzego Mydlarza, ukazują się również przygotowane przez członków Oddziału artykuły w parafialnej gazecie „Przemienienie”.
Oddział Babiogórski Związku Podhalan skupia ludzi, którym na sercu leży dobro i rozwój regionu w zgodzie z poszanowaniem tradycji. Szczególnie to właśnie kultywowanie tradycji i przekazywanie jej kolejnym pokoleniom członkowie Związku Podhalan traktują jako swój obowiązek. Na uznanie zasługuje też działalność społeczno-kulturalna Oddziału łącząca się ściśle z wieloletnią pracą na rzecz ochrony i popularyzacji góralskiej tradycji i kultury będących ważną częścią dziedzictwa Podbabiogórza.
Oddział Babiogórski Związku Podhalan świętował w ubiegłym roku jubileusz 10-lecia działalności.
Grupa Artystyczna SYNAPSY ze Stryszawy
Grupa powstała we wrześniu 2016 r. i działa przy Gminnym Ośrodku Kultury w Stryszawie. Jej skład tworzy ok. 20 osób, młodych mieszkańców Stryszawy – uczniów gimnazjum oraz szkoły podstawowej. Opiekunami grupy są: Małgorzata Kłapyta – nauczycielka j. polskiego w gimnazjum w Stryszawie oraz Piotr Pochopień – pracownik Gminnego Ośrodka Kultury w Stryszawie.
Ideą, która przyświecała członkom grupy przy jej zakładaniu było stworzenie „Tryptyku Stryszawskiego” - trzech amatorskich filmów o artystach ze Stryszawy.
W ramach projektu „Znani, ciekawi, a nie znani” sfinansowanego przez Małopolski Instytut Kultury z programu „Bardzo Młoda Kultura” grupa zrealizowała pierwszy film. Jego bohaterem był malarz Władysław Front. Premiera tego filmu odbyła się w remizie OSP Stryszawa w listopadzie 2016 r. i przyciągnęła m.in. wielu mieszkańców Stryszawy, a sam film został bardzo dobrze przyjęty. Podczas Małopolskiego Forum Kultury w Nowym Targu w roku 2017, projekt i film były podawane jako przykład bardzo dobrej współpracy młodych ludzi z opiekunami.
Kolejnymi częściami „Tryptyku Stryszawskiego” były filmy poświęcone postaciom Stanisława Sikory, znanego w Polsce i świecie medaliera oraz Ignacego Szklarczyka – rzeźbiarza m.in. ołtarzy w kościele w Stryszawie Górnej. Oba filmy powstały i miały swoje premiery w roku 2017. Na realizację filmów Grupa pozyskała dofinansowane z Fundacji Banku Zachodniego WBK.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że filmy niemal w całości zrealizowane zostały przez członków Grupy. Począwszy od opracowania scenariusza, przygotowania kostiumów, po: muzykę, montaż, nagrywanie filmów, grę aktorską. O każdym z bohaterów „Tryptyku” młodzież przygotowała ulotkę informacyjną, która była kolportowana m.in. podczas premier filmów.
Chcemy działać artystycznie i społecznie. To dewiza, którą przyjęła i realizuje na co dzień Grupa Synapsy. Ciekawe i nowatorskie podejście do historii i tradycji swojej miejscowości, zaowocowało już 3 filmami, a w planach Grupy jest już kolejny, o Beskidzkim Centrum Zabawki Drewnianej. Młodzież z Synapsy rozwija też zakres swojej aktywności m.in. organizując wieczory poezji. Działalność grupy i efekty tej działalności mają wymierny kulturotwórczy wpływ na lokalną społeczność.
Warto też zaznaczyć, że dzięki nabytemu już doświadczeniu część grupy zaangażowała się również w przygotowanie spotu promującego kampanię 1% na rzecz dzieci ze spektrum autyzmu.
