We wrześniu 2015 roku Zespół Szkół - Gimnazjum im. ks. dr. Stanisława Czartoryskiego w Makowie Podhalańskim nawiązał współpracę z Wydziałem Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego poprzez realizację międzynarodowego projektu „IRRESISTIBLE – Odpowiedzialne badania i innowacje” (ang. Responsible Research and Innovation – RRI). Oprócz Polski do projektu przystąpiły: Holandia, Izrael, Niemcy, Turcja, Portugalia, Włochy, Grecja, Finlandia i Rumunia.
Celem projektu jest wspieranie zaangażowania uczniów i całego społeczeństwa w proces odpowiedzialnych badań i innowacji poprzez odpowiednie szkolenia nauczycieli i inne działania, których wytworem będą materiały dydaktyczne, projekty uczniowskie i wystawy interaktywne. Projekt realizowany był na zajęciach dodatkowych Koła Chemicznego. W ramach projektu uczniowie przeprowadzali eksperymenty wg metody naukowej, w oparciu o moduł, który w poprzednim roku przygotował zespół projektowy z Turcji – między innymi otrzymywali nanosrebro oraz badali jego antybakteryjne działanie.
Uczniowie zwiedzili wystawę interaktywną w Muzeum Collegium Maius UJ pt. „Wszystko jest liczbą” oraz spotkali się z naukowcami – Panem dr. Michałem Węgrzynem z Wydziału Botaniki UJ oraz Panem dr. Piotrem Klepackim, pracownikiem Ogrodu Botanicznego UJ w Krakowie. Podczas zwiedzania oszklonych pawilonów Ogrodu Botanicznego, Pan dr Michał Węgrzyn opowiadał o swoich badaniach, które prowadził na lodowcach w Arktyce. Panowie zwrócili też uwagę na to, jak ważna jest odpowiedzialność i etyka w badaniach naukowych. Interesującym zagadnieniem poruszanym przez naukowców była także kwestia użyteczności dziko rosnących roślin – bardzo wiele substancji będących wytworem roślin może mieć właściwości lecznicze, ale również trujące i uzależniające.
Na podsumowanie projektu uczniowie przygotowali w szkole wystawę eksponatów interaktywnych, którą oficjalnie otwierał Pan Dyrektor oraz specjalny gość, Pan dr Maciej Kluza z Muzeum Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego. Eksponaty przygotowane przez uczniów naszej szkoły mają rozbudzać świadomość konieczności zaangażowania się uczniów i społeczeństwa w proces odpowiedzialnych badań i innowacji – RRI.
Sześć elementów kluczowych RRI:
Zaangażowanie - wspólny udział naukowców, przemysłu i społeczeństwa obywatelskiego w procesie badań i innowacji
Równość płci - uwolnienie pełnego potencjału społeczeństwa
Kształcenie w zakresie przedmiotów ścisłych i przyrodniczych - twórcza edukacja wspierająca przyszłe potrzeby społeczeństwa
Etyka - w tym społeczne znaczenie i akceptowalność wyników badań i innowacji
Nieograniczony dostęp - wolny, bezpłatny dostęp do wyników badań finansowanych ze środków publicznych
Zarządzanie - odpowiedzialność decydentów politycznych za tworzenie harmonijnych modeli RRI.
Treści te zostały zaprezentowane w kontekście bardzo silnie rozwijającej się dziedziny nauki, jaką jest obecnie nanotechnologia.
Podczas otwarcia wystawy odbyło się głosowanie na najlepszy eksponat. Wygrał eksponat zatytułowany –„Czy każdy może być szalonym naukowcem?”, którego autorki: Zosia Kalemba i Melania Chorąży otrzymały wspólną nagrodę 200 zł. do wykorzystania w sieci sklepów Empik. Eksponat ten, jak również dwa inne: prezentacja Prezi „Nanotechnologia” autorstwa Aleksandry Borowej, Katarzyny Grucy, Przemysława Piątka, Kingi Kaczmarczyk i Karoliny Stanaszek oraz „Sonda uliczna” autorstwa Zuzanny Stanaszek, Justyny Lurki i Aleksandry Rusin, znajdują się obecnie w najstarszym budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego w Muzeum Collegium Maius, gdzie wraz z innymi eksponatami tworzą wystawę „ Witamy w nanoświecie”. Wystawę tą można zwiedzać w Krakowie do 31 lipca br., z krótką przerwą między 19 a 21 czerwca, później rozpocznie tourne po Polsce. Spośród eksponatów zostanie wybrany jeden, który będzie reprezentował nasz kraj na finałowej wystawie w Stambule.
Uroczyste otwarcie wystawy „Witamy w nanoświecie”, z udziałem Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr. hab. med. Wojciecha Nowaka, miało miejsce 18 maja br. 20 maja podczas Festiwalu Nauki w ramach Sesji Naukowej dla nauczycieli nasza szkoła, uczniowie biorący udział w projekcie, Pan Dyrektor oraz szkolny koordynator projektu otrzymaliśmy z rąk Pani dr Iwony Maciejowskiej certyfikaty udziału w projekcie.
Na poczet realizacji projektu każda szkoła spoza Krakowa, w tym również nasza, otrzymała dofinansowanie w kwocie 2500 zł. Dodatkowo na wykonanie eksponatów do Collegium Maius mogliśmy przeznaczyć 500 zł.
Poniżej zamieszczono link do strony Uniwersytetu Jagiellońskiego ze szczegółowymi informacjami na temat projektu: http://www.zdch.uj.edu.pl/irresistible
Projekt jest realizowany w ramach działań koordynujących i wspierających programu FP7-NAUKA-W-SPOŁECZEŃSTWIE-2013-1, Działanie 5.2.2 Młodzież i nauka. Temat SiS.2013.2.2.1-1. Podniesienie świadomości młodzieży w zakresie odpowiedzialnych badań i innowacji poprzez kształcenie w zakresie nauk przyrodniczych przez dociekanie naukowe.
Joanna Pasierbek