„Czyste Powietrze” to pierwszy ogólnopolski program dopłat do wymiany starych pieców oraz docieplenia domów jednorodzinnych, umożliwiający w określonych przypadkach pozyskanie środków na pokrycie 100% kosztów przedsięwzięcia netto. Między innymi ten fakt spowodował, że w poprzednich latach dochodziło do nadużyć i nieprawidłowości. Zdarzało się, że dofinansowanie trafiało do osób posiadających kilka nieruchomości. Nieuczciwe firmy często zawyżały koszty wykonania inwestycji, co prowadziło do absurdalnych sytuacji – zdarzały się faktury za drzwi sięgające nawet 40 tysięcy złotych. Bywało również, że przeprowadzano jedynie częściową modernizację budynków, bez rzeczywistej poprawy ich efektywności energetycznej. Powszechną praktyką stało się także przepisywanie nieruchomości na członków rodziny, by uzyskać możliwie maksymalne dofinansowanie. W efekcie NFOŚiGW na kilka miesięcy wstrzymał realizację programu, wykorzystując ten czas na opracowanie nowych procedur przyznawania środków i kontrolowania ich wydatkowania. Jednocześnie zmodyfikowano zakres przedsięwzięć, które mogą być przeprowadzone z wykorzystaniem środków przewidzianych na finansowanie programu.
KTO MOŻE UBIEGAĆ SIĘ O DOTACJĘ Z PROGRAMU „CZYSTE POWIETRZE”?
Program skierowany do osób fizycznych, które są właścicielami lub współwłaścicielami domów jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych w budynkach posiadających wyodrębnioną księgę wieczystą. Co istotne, minimalny okres własności wynosi 3 lata (nie dotyczy to sytuacji spadkowych), a sam dom został wzniesiony na podstawie pozwolenia na budowę wydanego przed 1 stycznia 2021 roku.
WYSOKOŚĆ DOTACJI I ZAKRES PRAC
Poziom podstawowy dofinansowania wynosi do 40% kosztów kwalifikowanych netto (bez VAT) i jest dla tych, których roczny dochód nie przekracza 135 000 zł.
Poziom podwyższony dofinansowania jest do 70% kosztów kwalifikowanych netto (bez VAT) i obowiązuje przy miesięcznym dochodzie do 2 250 na osobę w gospodarstwie wieloosobowym lub 3 150 zł w gospodarstwie jednoosobowym. Roczny przychód z tytułu prowadzenia przez wnioskodawcę lub małżonka wnioskodawcy działalności gospodarczej może wynosić maksymalnie czterdziestokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Poziom najwyższy dofinansowania to nawet 100 proc. kosztów netto inwestycji (bez VAT). Obowiązuje przy średnim miesięcznym dochodzie do 1 300 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych lub 1 800 zł w gospodarstwie domowym jednoosobowym. Ponadto mogą je otrzymać osoby, które mają ustalone prawo do jednej z czterech form zasiłku: stałego, okresowego, rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego. Roczny przychód z tytułu prowadzenia przez wnioskodawcę lub małżonka wnioskodawcy działalności gospodarczej może wynosić maksymalnie dwunastokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Dofinansowanie w najwyższym progu przewidziane jest dla osób ubogich energetycznie, czyli dla właścicieli budynków lub lokali, w których zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania wynosi powyżej 140 kWh/m2 rocznie.
Najwyższy poziom dofinansowania w nowej wersji programu Czyste Powietrze jest dostępny tylko przy wsparciu operatora, co ma zapobiegać nadużyciom między innymi ze strony nierzetelnych firm. Podobna sytuacja dotyczy dotacji z prefinansowaniem. Aby ułatwić mieszkańcom pozyskanie dotacji, a zarazem mieć kontrolę nad prawidłowym przebiegiem przedsięwzięcia Gmina Sucha Beskidzka została operatorem programu. Zachęcamy wszystkich mieszkańców zainteresowanych udziałem w programie „Czyste Powietrze” do kontaktu z punktem konsultacyjno-informacyjnym, który znajduje się w Urzędzie Miasta Sucha Beskidzka (ul. Mickiewicza 19, tel. 874-95-52).
Wybierając samodzielnie firmę do realizacji prac w ramach programu „Czyste Powietrze”, warto zachować ostrożność. Przed podpisaniem umowy dobrze jest sprawdzić, czy wykonawca ma odpowiednie doświadczenie, pozytywne opinie oraz korzysta z materiałów i urządzeń znajdujących się na liście ZUM (lista zielonych materiałów i urządzeń). Należy unikać firm, które wywierają presję, by podpisać umowę już podczas pierwszego spotkania, lub obiecują nierealne korzyści. Dobrym krokiem jest zapoznanie się z opiniami innych klientów i skonsultowanie planów z operatorem programu. Najlepiej jednak skontaktować się z punktem konsultacyjno-informacyjnym w Urzędzie Miasta.
NA CO MOŻNA PRZEZNACZYĆ DOFINANSOWANIE?
Decydując się na udział w programie „Czyste Powietrze”, warto pamiętać, że w jego obecnej formule nie ma już możliwości uzyskania dofinansowania na wymianę ogrzewania na gazowe oraz instalacje fotowoltaiczną. Wsparcie finansowe można natomiast otrzymać na wymianę pozaklasowego kotła oraz kotłów 3 i 4 klasy na paliwo stałe na nowe, bardziej ekologiczne źródło ciepła, a także na prace związane z termomodernizacją budynków – w tym ocieplenie przegród, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, montaż bram garażowych oraz wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Jeśli wybierasz jako nowe źródło ogrzewania pompę ciepła, kocioł zgazowujący drewno lub kocioł na pellet, musisz pamiętać o obowiązku korzystania z tzw. listy ZUM
REALIZACJA INWESTYCJI
Przed rozpoczęciem inwestycji w ramach programu „Czyste Powietrze” należy wykonać obowiązkowy audyt energetyczny wraz z dokumentem potwierdzającym jego przeprowadzenie, natomiast po zakończeniu prac – świadectwo charakterystyki energetycznej budynku. Oba dokumenty muszą być sporządzone przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia i wpisaną do rejestru prowadzonego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii (rejestrcheb.mrit.gov.pl/rejestr-uprawnionych). Na wykonanie audytu oraz świadectwa można uzyskać łączne dofinansowanie w wysokości 1600 zł, a jego wysokość uzależniona jest od poziomu.
Wnioski o dotację składa się elektronicznie, a ich złożenie możliwe jest kilkoma drogami. Obowiązkowe jest skorzystanie z pomocy operatora w przypadku ubiegania się o prefinansowanie lub najwyższy poziom wsparcia. Przy podwyższonym poziomie dotacji bez zaliczki, pomoc operatora jest dobrowolna. W pozostałych przypadkach wniosek można złożyć samodzielnie – przez stronę gov.pl, w urzędzie gminy.
Po otrzymaniu pozytywnej decyzji o przyznaniu dotacji można rozpocząć realizację inwestycji, której zakres musi być zgodny z wykonanym audytem i potwierdzony fakturami. Należy pamiętać, że podatek VAT nie jest kosztem kwalifikowanym i zawsze ponosi go beneficjent. W przypadku skorzystania z pomocy operatora, to on będzie czuwał nad prawidłową realizacją prac zgodnie z wytycznymi programu. Po zakończeniu inwestycji beneficjent jest zobowiązany do wykonania świadectwa charakterystyki energetycznej, które potwierdzi rzeczywiste zmniejszenie zapotrzebowania na energię do ogrzewania. Wypłata dotacji następuje z Wojewódzkiego Funduszu – jednorazowo lub w maksymalnie trzech transzach. Po zakończeniu wszystkich prac i uzyskaniu świadectwa energetycznego, beneficjent składa wniosek o wypłatę dotacji – całościowo lub w ramach ostatniej transzy.
Istnieje również możliwość skorzystania z prefinansowania, czyli zaliczki w wysokości do 35% kosztów inwestycji. Opcja ta dostępna jest przy najwyższym i podwyższonym poziomie dofinansowania. W takiej sytuacji konieczne jest przedstawienie umów zawartych z wykonawcami, a zaliczka przekazywana jest bezpośrednio na ich konta. Skorzystanie z prefinansowania wiąże się z obowiązkowym udziałem operatora, który nadzoruje cały proces realizacji. Zaliczka będzie wypłacona dopiero po złożeniu przez beneficjenta dyspozycji wypłaty zaliczki.
Program „Czyste Powietrze” daje możliwość wymiany źródeł ciepła oraz przeprowadzenia termomodernizacji na bardzo korzystnych warunkach, jednak obecnie wiąże się z koniecznością ścisłego przestrzegania wytycznych oraz dokładnego i rzetelnego szacowania ponoszonych kosztów. Dlatego zachęcamy do korzystania ze wsparcia oferowanego przez gminę i kontaktowania się z Ekodoradcą, który pomoże sprawnie przejść przez cały proces.
