Przedstawiciele Gminy Zawoja z wizytą w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego w sprawie ,,Audytu Krajobrazowego”.

W ostatnim czasie w Sejmiku Województwa Małopolskiego szeroko dyskutowane i procedowane jest jest przyjęcie ,,Audytu Krajobrazowego dla Województwa Małopolskiego.” Jednym z działań przewidzianych w tym dokumencie jest ustanowienie dwóch krajobrazów priorytetowych na terenie gminy Zawoja, które zlokalizowane mają być poza Babiogórskim Parkiem Narodowym.

Jak poinformował Urząd Gminy Zawoja najwięcej wątpliwości dla radnych Rady Gminy Zawoja oraz wójta gminy Zawoja budzi utworzenie Krajobrazu Priorytetowego Pasmo Polic. Z uwagi na wagę tego opracowania dla przyszłego rozwoju gminy Zawoja odbyło się kilka spotkań z przedstawicielami samorządu województwa małopolskiego. Na jednym ze spotkań radna Sejmiku Województwa Małopolskiego Pani Danuta Kawa zadeklarowała zamiar umówienia spotkania wójta oraz przedstawicieli rady gminy Zawoja z odpowiedzialnym za przygotowanie Audytu Krajobrazowego Wicemarszałkiem Województwa Małopolskiego Ryszardem Pagaczem. Spotkanie to odbyło się w dniu 8 października w Urzędzie Marszałkowskim w Krakowie. Gminę Zawoja reprezentował wójt gminy Michał Łukasik, przewodniczący rady gminy Jerzy Pająk oraz wiceprzewodniczący rady gminy Sławomir Kudzia. Zawojską delegację uzupełniła Pani Danuta Kawa. W imieniu nieobecnego wicemarszałka Urząd Marszałkowski reprezentowała Pani dyrektor Departamentu Rozwoju Regionu Anna Mlost oraz Sławomir Piróg autor audytu.

Przedstawiciele gminy Zawoja przekonywali o konieczności dokonania zmian w zapisach audytu krajobrazowego, polegających na wyłączeniu z Krajobrazu Priorytetowego Pasmo Polic terenów prywatnych oraz masywu Mosornego Gronia, na którego terenie planowana jest między innymi budowa dodatkowych tras narciarskich oraz kolei linowych. W wyniku dyskusji oraz mediacji ustalono konieczność przygotowania rozwiązania kompromisowego, które przedstawione zostanie przez autorów audytu na kolejnym spotkaniu, umówionym wstępnie na początek listopada.


Sporządzenie audytu jest okazją do postawienia wielu ważnych pytań, m.in.: co z naszej tradycji i historii - wraz z tymi zmianami - zachowujemy a co tracimy? Jak dbamy o przyrodę i środowisko? Czy to, co tworzymy, będzie dobrze służyło następnym pokoleniom? Czy potrafimy w naszych działaniach spojrzeć szerzej na otaczającą przestrzeń, zauważyć otoczenie, charakter miejsca, sąsiedztwo? 


Dbałość o krajobraz to nie tylko problem estetyczny. Nie można jej ograniczać jedynie do piękna pejzaży i widoków, które budzą zachwyt turystów, artystów, fotografów.  Nie jest ona też ograniczona do miejsc wyjątkowych. Dotyczy wszystkich krajobrazów, nie wyłączając obszarów codziennego życia i funkcjonowania człowieka. Nie jest bowiem obojętne w jakim środowisku mieszkamy, pracujemy, odpoczywamy; czy jest to przestrzeń bezpieczna, dobrze zorganizowana, przyjazna i estetyczna, czy byle jaka, chaotyczna lub zniszczona. Oczywiste jest, że każdy z nas będzie nieco inaczej i subiektywnie ją odczytywać, co innego dostrzegać i inaczej oceniać. Ale każdy człowiek niejako intuicyjnie docenia urodę, harmonię i atrakcyjność tych krajobrazów, w których żyje na co dzień i które mamy okazję oglądać lub zwiedzać.


Warto zauważyć, że udział przyrodniczych obszarów chronionych prawem wyróżnia Małopolskę na tle innych województw (drugie miejsce po woj. świętokrzyskim, największa ilość parków narodowych). Najcenniejsze obszary przyrodnicze objęte są najwyższą formą ochrony w postaci parków narodowych  (Pieniński, Babiogórski, Tatrzański, Ojcowski, Gorczański, Magurski).


Masyw Babiej Góry jest objęty ochroną, jako Babiogórski Park Narodowy od 1954 roku, choć jego fragmenty chronione były jeszcze wcześniej. W roku 1977 w uznaniu niezwykłych walorów przyrodniczych Park został wpisany na listę światowych rezerwatów biosfery UNESCO. W 1997 roku zwiększono jego powierzchnię, która liczy teraz ponad 3 tys. ha.  Babiogórski Park Narodowy jest parkiem leśnym, blisko 85% jego powierzchni pokryte jest przez różne ekosystemy leśne. Porastają one zbocza Babiej Góry aż do wysokości ok. 1360 m n.p.m., gdzie przebiega granica pomiędzy reglem górnym, a piętrem kosodrzewiny. Najcenniejsze partie babiogórskich lasów to doskonale zachowane pozostałości pierwotnej puszczy karpackiej oraz pas lasów świerkowych w reglu górnym. To lasy, które zostały prawie nie dotknięte wpływem człowieka. Dziś to jedne z nielicznych już w polskich górach miejsc, gdzie można zobaczyć las kształtowany przez siły natury. Znaczna jednak część lasów piętra dolnoreglowego jest niestety mocno przekształcona w wyniku użytkowania gospodarczego. Miejsce wycinanych starych lasów bukowo-jodłowo-świerkowych, zajęły monokultury świerkowe. Są mniej odporne na infekcje i szkodniki, bardziej podatne na wiatry. Stąd też na stokach Babiej Góry łatwo dostrzec wiatrołomy i uszkodzenia drzewostanów. 


Ścisłą ochroną objęte są nie tylko obszary lasów, ale także naturalne obszary nieleśne piętra subalpejskiego i alpejskiego. Dobrze zachowane pozostały tu zbiorowiska roślinne charakterystyczne dla przyrody wysokogórskiej. Inne cenne zbiorowiska pastwiskowo-łąkowe występują na dawnych pasterskich polanach. Aby je zachować i zapobiec sukcesji leśnej stosuje się wypas i koszenie.  Różnorodność siedlisk przyrodniczych sprzyja dużej liczbie zwierząt żyjących w obszarze Parku i całym Paśmie Babiogórskim. Wiele z nich to rzadkie gatunki, które tu, w naturalnych, niedostępnych terenach mają swoje ostoje. Oprócz zwierzyny płowej i drobnych zwierząt, żyją tu duże ssaki: wilki i niedźwiedzie. Wśród ptaków, jednym z najcenniejszych jest głuszec; występują też cietrzewie, rzadkie gatunki dzięciołów, liczne ptaki z gatunku drapieżnych. 


Masyw Babiej Góry i Pasmo Policy leży na osi paneuropejskiego korytarza ciągnącego się wzdłuż łańcucha Karpat Zewnętrznych. Dla zachowania ciągłości tego korytarza istotne znaczenie mają zatem sąsiednie mezoregiony (Działy Orawskie i Pogórze Orawsko – Jordanowskie). Ich częściowo lesiste obszary leżące po południowej stronie Wielkiego Europejskiego Działu Wód (zwłaszcza Dolina Potoku Bembeńskiego i Pasmo Podhalańskie) odgrywają rolę przyrodniczego łącznika pomiędzy Beskidem Żywiecko-Orawskim a Gorcami. Obszary te należą do polskiej części Orawy. To historyczna kraina położona na dawnej granicy polsko-węgierskiej, leżąca dziś w większości na Słowacji. Jej odrębność wynikała z położenia geograficznego i nadal wywiera wpływ na sposób zagospodarowania. W odróżnieniu od sąsiedniego Podhala przemysł turystyczny nie zdominował tu krajobrazu i nie zniekształcił tradycji zabudowy. 


Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, UG Zawoja, Wikipedia, Babiogórski Park Narodowy
Foto: Wikipedia (Jurek Giertuga - Babia Góra z Mosornego Gronia)