Od czerwca 2023 roku w Centrum Kultury i Filmu w Suchej Beskidzkiej realizowany jest projekt Ognisko Muzyki Tradycyjnej. Tradycjami muzycznymi, które stanowią przedmiot pracy ogniska są nauka gry na instrumentach ludowych takich jak skrzypce, basy, dudy i piszczałki, nauka śpiewu góralskiego oraz poznawanie kultury i zwyczajów regionu Podbabiogórza. Po ubiegłorocznym sukcesie pilotażowej, pierwszej edycji programu, w drugiej edycji projekt realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca oraz finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego został poszerzony o nowe działania i inicjatywy.
Program nauczania ogniska oparty jest na zajęciach grupowych i zajęciach indywidualnych ze śpiewu i gry na wybranych instrumentach. Zajęcia muzyczne prowadzone są przez młodych liderów, członków Kapeli ,,Mała Ziemia Suska’’ - Joannę Master, Wojciecha Kubasiaka i Jana Ryta. Rolę eksperta projektu, odpowiedzialnego za przebieg działań objął suski kapelmistrz i regionalista - Stanisław Kubasiak prowadząc liczne konsultacje z uczniami i liderami, wskazując tradycje muzyczne oraz archiwalne źródła. Nauka śpiewu i gry na instrumentach prowadzona jest jak dawniej - metodą ,,ze słuchu’’. Oprócz tego dzieci i młodzież mają możliwość udziału w różnorodnych aktywnościach grupowych, poszerzających wiedzę na temat rodzimej kultury ludowej i tradycji.. W lipcu odbyły się pierwsze zajęcia grupowe w formie wycieczki do Skansenu im. Józefa Żaka w Zawoi Markowej, gdzie zachowało się tradycyjne drewniane budownictwo Babiogórców. Podczas zwiedzania z przewodnikiem uczniowie mogli posłuchać m.in. o specyficznych cechach budownictwa dla tego regionu, życiu codziennym i wykorzystywanym sprzęcie gospodarskim oraz o zwyczajach dotyczących danych świąt. W ramach działań Ogniska Muzyki Tradycyjnej odbyły się również warsztaty z udziałem Mistrzów Tradycji, związane z budową instrumentów, ich wykorzystaniem i brzmieniem. Została nawiązana współpraca z Marcinem Blachurą - znanym jako multiinstrumentalista z terenu Żywiecczyzny, laureatem wielu głównych nagród ogólnopolskich festiwali folklorystycznych, od 20 lat wykonującym tradycyjne instrumenty ludowe Beskidu Żywieckiego, takie jak dudy i instrumenty pasterskie. W otoczeniu przyrody dzieci i młodzież uczestniczyły w wykładzie związanym z budową dud tradycyjnych w różnej tonacji, metodami ich zdobień i podstawami gry. Sam Mistrz Tradycji zaprezentował także kilka melodii na tych instrumentach i opowiedział o początkach zakładania pracowni. Dopełnieniem warsztatów z Mistrzami Tradycji było spotkanie z Grażyną Kruczyńską mającą swoją pracownię w Żywcu, gdzie wykonuje gliniane okaryny, a rodzinna tradycja tego rzemiosła trwa już przeszło sto lat. Uczestnicy mieli okazję dowiedzieć się, na czym polega praca z gliną, tworzenie okaryn i jakie są metody wypalania ceramiki. Zostały przedstawione tonacje instrumentów i sposoby gry na nich. Na koniec każdy z uczniów samodzielnie ozdobił wybrany gwizdek. Z kolei w ramach spotkania z ekspertem - Stanisławem Kubasiakiem w jego rodzinnym domu w Suchej Beskidzkiej, uczniowie poznali tajniki gry zespołowej z tradycyjną kapelą góralską, ćwicząc i doskonaląc zdobyte umiejętności śpiewu i gry, które wykorzystają w kolejnych muzycznych spotkaniach. Poprzez zarejestrowane nagrania i albumy muzyczne lokalnych kapel, z pomocą eksperta uczniowie rozpoznawali rodzaje instrumentów i znaczenie miejscowej gwary oraz mieli okazję dowiedzieć się więcej o muzycznych tradycjach regionu.
Podczas zajęć indywidualnych ze śpiewu prowadzonych przez Joannę Master, każdy z uczestników poznał technikę ,,białego śpiewu’’, teksty i melodie przyśpiewek oraz pieśni regionalnych, aby zapamiętując rytm i melodię móc przystąpić do nauki gry na instrumentach. Na zajęciach uczniowie poznali także znaczenie tekstów poprzez wyjaśnienie elementów gwary. Równolegle rozpoczęły się zajęcia indywidualne z gry na instrumentach ludowych. Odbywają się one w dwóch grupach prowadzonych przez liderów: w klasie instrumentów smyczkowych (skrzypce góralskie, basy góralskie) – gdzie gry uczy Wojciech Kubasiak i klasie instrumentów dętych (dudy, piszczałka, okaryna), prowadzonej przez Jana Ryta.
W październiku w ramach działań ogniska odbędzie się także spotkanie z regionalną kapelą, podczas próby, aby poznać tradycyjny skład muzyczny, instrumenty, metody opracowywania i poczuć atmosferę wspólnej gry i śpiewu, aktywnie biorąc udział w jej przebiegu. Ostatnimi zajęciami grupowymi będą trzy spotkania w formie prób przed wydarzeniem finałowym, aby opracować repertuar, wraz ze starszymi muzykami stworzyć wspólną kapelę, wykorzystując zdobyte już umiejętności gry i śpiewu. Pod koniec projektu przeprowadzone zostaną audycje szkolne w ramach zaplanowanych działań animacyjnych, gdzie uczniowie będą mogli w towarzystwie liderów zaprezentować swoje umiejętności i przygotowany repertuar zdobywając pierwsze doświadczenia sceniczne. Wydarzeniem finałowym będzie listopadowy koncert z udziałem lokalnej społeczności, w ramach której uczniowie ogniska muzyki tradycyjnej wraz z działającymi przy Centrum Kultury i Filmu kapelami zaprezentują zdobyte umiejętności muzyczne, przedstawiając regionalne przyśpiewki i pieśni.
,,Projekt realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach programu OGNISKA MUZYKI TRADYCYJNEJ 2023, prowadzonego przez Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.’’
źródło: Ckif w Suchej Beskidzkej.
