Jeżeli ktoś chce wymóc na kimś określone zachowanie, np. podjęcie jakiejś aktywności bądź zaniechanie jej i w tym celu dopuszcza się zastraszania czy stosowania gróźb, mamy do czynienia z szantażem. Przedmiotem szantażu może być praktycznie wszystko. Jeśli chodzi o groźby, te najpoważniejsze dotyczą utraty zdrowia i życia — ofiary szantażu lub jej bliskich. Stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Wymuszenie z kolei może polegać na stosowaniu wspomnianych form przemocy celem uzyskania korzyści finansowej. Bywa tożsame z szantażem. Ktoś dopuszcza się wobec nas wymuszenia, jeśli np. żąda pieniędzy w zamian za to, że nie ujawni publicznie jakiejś kwestii, która nas dotyczy.
Wymuszeniem w potocznym rozumieniu można nazwać też oszustwo, polegające na wprowadzeniu w błąd innej osoby, aby ta rozporządziła swoim mieniem w niekorzystny dla siebie sposób. Kiedy prowadzone przez policję i detektywa śledztwo w sprawie oszustwa potwierdzi, że do takowego doszło, sprawca zagrożony jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Formy szantażu bywają bardzo trudno wykrywalne, a o tym, że mają one w danej relacji miejsce, wiedzą nierzadko tylko szantażysta i jego ofiara. Szantażyści bywają bardzo przebiegli, działają dyskretnie. Jednocześnie w swoich groźbach są na tyle wiarygodni, że ofiary ulegają im znacznie częściej, niż można by przypuszczać. Ci, którzy do swojego niechlubnego działania podchodzą niemalże jak do sposobu na życie, mają dokładnie zaplanowane co i kiedy powiedzieć swojej ofierze, aby odniosło to najkorzystniejszy dla nich samych skutek. Przykładają ogromną wagę, by nie pozostawiać śladów swojego działania. Nie wysyłają więc e-maili z żądaniami, SMS-ów, zawsze rozmawiają jedynie w cztery oczy i pilnują, aby uniknąć świadków. Skoro szantaże i inne formy wymuszenia tak trudno wykryć, niełatwe są one do udowodnienia. Dobre biuro detektywistyczne, jak Detektyw Spark, mające doświadczenie w sprawach tego typu, poradzi sobie jednak z zebraniem odpowiednich dowodów.
Najlepszym sposobem na zażegnanie sytuacji, kiedy to dochodzi do nadużyć, o których mowa, jest doprowadzenie do ich ujawnienia i poniesienia konsekwencji przez sprawców wspomnianej przemocy. Prywatny detektyw może w tym pomóc. Nagrania audio, wideo, zdjęcia lub inne formy, które dokumentowałyby próby szantażu czy wymuszenia mogą stać się dowodem w sądzie. Sposób pracy doświadczonego detektywa, wstępna obserwacja osób szantażujących, a następnie wybranie optymalnego sposobu na zbieranie dowodów, minimalizuje ryzyko fiasku.
Z oczywistych względów trudno jest podjąć decyzję o współpracy z detektywem, ponieważ obawa o spełnienie gróźb przez szantażystę bywa paraliżująca. Warto więc wstępnie porozmawiać z detektywem, ponieważ jego doświadczenie w podobnych sprawach może rzucić więcej światła na realne szanse spełnienia gróźb. Wielu detektywów, w tym Detektyw Sektor, udziela darmowych konsultacji przed przyjęciem zlecenia. Detektyw może również pomóc ofierze szantażu lub wymuszenia w uzyskaniu ochrony i wsparcia oraz w zgłoszeniu sprawy na policję.
Kiedy zaś sprawa trafi na policję i do sądu, w większości przypadków ofiary nie obawiają się już zemsty — jakiekolwiek bezprawne poczynania szantażysty działają wówczas na jego niekorzyść, jeśli chodzi o późniejszy wymiar kary.
Są takie sprawy, z którymi wcale nie ma się zamiaru uciekać do ostateczności, czyli zebrania dowodów szantażu i oddanie szantażysty w ręce sprawiedliwości. Czasami jedyne, czego chce osoba doświadczająca takiej manipulacji, to znalezienie „haka” na manipulatora. „Kto mieczem wojuje, od miecza ginie” - tak głosi przysłowie, i może mieć ono odniesienie również do spraw z szantażem w tle. Najczęściej ten rodzaj rozwiązywania konfliktów praktykowany jest w sprawach bardzo osobistych, gdzie groźby nie dotyczą uszczerbku na zdrowiu czy życiu, a raczej ujawnienia osobistych informacji osobom trzecim. Flagowym przykładem może być sytuacja, kiedy to kochanka szantażuje cudzego męża, że jeśli ten zakończy ich wspólny romans, o wszystkim dowie się żona. Pomoc detektywa może w tym przypadku polegać na zdobyciu kompromitujących informacji na temat szantażystki. Rolą detektywa nie jest ocenianie postępowania niewiernego męża, lecz praca dla klienta, o ile oczekiwania nie przekraczają granic przepisów prawa.
Detektyw jest specjalistą w rozwiązywaniu zagadek i wyjaśnianiu zdarzeń, w tym również w sprawach szantażowania i wymuszeń. Pomoc detektywa może polegać na przeprowadzeniu dochodzenia, współpracy z policją i innymi instytucjami, a także na zdobywaniu informacji, które dadzą ofierze pewną przewagę nad manipulatorem.
Artykuł Partnera