Wolne rodniki
Tworzą się w naszym organizmie z pozostałości po tlenie, z procesów metabolicznych i z innych wolnych rodników. Są to najczęściej atomy z jednym niesparowanym elektronem na ostatniej powłoce. Ich celem jest znalezienie lub oddanie elektronu aby uzyskać kompletną (parzystą) i stabilną strukturę. Wolne rodniki żyją krótko lecz bardzo intensywnie - ok.2 ns. Ich nadmiar w organizmie jest bardzo szkodliwy, gdyż nie mogąc znaleźć elektronu w najbliższym otoczeniu atakują wszystko co znajdą na swej drodze.
Antyoksydanty
Są przeciwnikami wolnych rodników. W skrócie wolne rodniki utleniają, a antyoksydanty są przeciwutleniaczami. W każdym organizmie ludzkim od narodzin obecne są wolne rodniki i antyoksydanty. Panuje pewna równowaga, która dopiero po zachwianiu staje się groźna. Stan gdy jest nadmiar wolnych rodników lub niedobór antyoksydantów nazywamy stresem oksydacyjnym. Antyoksydanty produkowane są przez organizm w postaci enzymów, hormonów, a najskuteczniejszy w likwidacji wolnych rodników jest glutation (GSH).
Zależność
Z wiekiem lub z powodów choroby organizm produkuje coraz mniej antyoksydantów i częściej dochodzi do stresu oksydacyjnego. Można stwierdzić, że wolne rodniki zaczynają być groźne dopiero gdy organizm jest osłabiony i walczy w wielu obszarach organizmu z różnymi uszkodzeniami. Obecnie pojawiają się badania, które częściowo podważają role wolnych rodników jako główną przyczynę starzenia i chorób. Jednak każde tego typu badanie na końcu jest puentowane, że jednak dłuższe narażenie na stres oksydacyjny jest niezwykle groźne. Z drugiej strony nie ma obecnie możliwości badawczych zwłaszcza technicznych do określenia sprawy w systemie zero jedynkowym. Wielokrotnie wykazywano większą skuteczność naturalnych substancji nad wytwarzanymi syntetycznie.
Konsekwencje
Mogą być różne od zwykłych plam na skórze jak plamy starcze do tych najcięższych w postaci zawału serca, udaru mózgu i nowotworów. Są to długie procesy często bez żadnych objawów zewnętrznych. Wolne rodniki mają też wpływ na choroby neurodegeneracyjne takie jak Alzheimer, Parkinson czy stwardnienie rozsiane. Na zewnątrz dostrzec można działanie wolnych rodników w takich zmianach skórnych jak zmarszczki, rozstępy i cellulit.
Zdrowy tryb życia
Antyoksydanty oprócz tych produkowanych przez nasz organizm (endogennych) są też dostarczane w pożywieniu (egzogenne). Możemy tu wyróżnić owoce i warzywa bogate w witaminy C, E i A. Dobrymi przeciwutleniaczami są kwasy tłuszczowe omega 3 i omega 6. Warto urozmaicić dietę w owoce morza, zieloną herbatę i czerwone wino. Wiele antyoksydantów produkują rośliny, jest to dziedzina dopiero raczkująca, ale mająca duże perspektywy rozwojowe. Głównym celem badań są barwniki roślinne takie jak flawonoidy, antocyjany czy beta-karoten. Należy pamiętać o wypoczynku na świeżym powietrzu, odpowiedniej ilości snu i omijanie szerokim łukiem takich używek jak papierosy i alkohol. Siedzący tryb życia w centrum zanieczyszczonego spalinami miasta spotęguje powstawanie wolnych rodników. Należy też umiejętnie korzystać z kąpieli słonecznych i nie wystawiać się na długotrwałe działanie promieni UV.
Wioleta Dymon
Artykuł został przygotowany przez firmę SuperFlavon specjalizującą się w badaniach nad działaniem polifenoli takich jak antocyjany, flawonoidy, garbniki roślinne i procyjanidyny.